گرم نکردن بخاری ماشین در زمستان یکی از مشکلات و خرابی‌های خودرو است که رانندگان را کلافه می‌کند. هیچ چیز بدتر از این نیست که یک صبح سرد زمستانی سوار ماشین خود شوید و متوجه شوید که بخاری ماشین را گرم نمی‌کند. اما اینکه چطور بتوانید در این زمان مشکلات این چنینی را برطرف کنید لازم است که دلایل آن را بشناسید.

اگرچه کارکرد بخاری خودرو بسیار ساده است، اما دلایل مختلفی می‌تواند باعث گرم نکردن بخاری در زمستان شود. در این مقاله  مهم‌ترین دلایل گرم نکردن بخاری ماشین در زمستان را به شما می‌گوییم. اگر این مشکل برای شما هم شده است در ادامه همراه ما باشید.

بخاری ماشین از چه اجزایی تشکیل شده است؟

در سیستم گرمایشی خودرو، چند جزء اساسی وجود دارد شامل:

  • هسته بخاری
  • فن یا دمنده بخاری
  • شیر کنترل بخاری
  • شیلنگ بخاری
  • پنل کنترل گرمایش و تهویه مطبوع در داخل کابین خودرو

سیستم خنک‌کننده‌ی موتور نیز دارای اجزایی است که با سیستم گرمایش خودر تعامل دارند، این اجزا عبارتند از:

  • ترموستات
  • رادیاتور
  • واتر پمپ
  • مایع خنک‌کننده

سیستم گرمایش ماشین چگونه کار می‌کند؟

سیستم گرمایشی خودروهای احتراق داخلی از گرمای موتور برای گرم‌کردن کابین استفاده می‌کند. موتور خودرو در اثر احتراق و اصطکاک گرمای بسیار زیادی ایجاد می‌کند که این گرما دائما باید خنک شود تا آسیبی به موتور وارد نشود. این گرما توسط مایع خنک کننده جذب می‌شود.

هنگامی‌که موتور ماشین به دمای مشخصی می‌رسد، ترموستات باز می‌شود و به مایع خنک‌کننده اجازه می‌دهد تا از طریق گذرگاه موتور به گردش درآید و گرما را از موتور خارج کرده و به رادیاتور بفرستد، سپس هسته بخاری این گرما را در کابین خودرو توزیع می‌کند.

علت گرم نکردن بخاری ماشین در زمستان چیست؟

گاهی اوقات بخاری روشن می‌شود، ولی هوای دمیده‌شده به‌اندازه‌ی کافی گرم نیست. گرم نکردن بخاری ماشین در زمستان دلایل مختلفی دارد که در ادامه به مهم‌ترین این دلایل پرداخته‌ایم:

۱. خراب شدن هسته‌ی بخاری

هسته‌ی بخاری یک مبدل حرارتی است که مایع خنک‌کننده‌ی دمای موتور از طریق گذرگاه‌های لوله‌ای (برنجی یا آلومینیومی) در سراسر این هسته جریان می‌یابد و هوای گرم را در کابین خودرو پخش و سرما را در مسیر آن متوقف می‌کند.

به‌دلیل نقش مهم هسته‌ی بخاری در متعادل کردن گرمای داخل کابین خودرو، خراب شدن آن (به ویژه در ماه‌های زمستان) می‌تواند مشکل‌ساز باشد، زیرا می‌تواند منجر به ناکارآمدی و گرم نکردن بخاری شود.

علائم زیر به شما می‌گویند که هسته‌ی بخاری با مشکل مواجه شده یا آسیب دیده است:

  • وقتی بخاری روشن است هوای سرد از دریچه‌ها عبور می‌کند
  • گرمای کمی از فن دمنده خارج می‌شود
  • مایع خنک‌کننده سریع تمام می‌شود
  • بوی شیرین و میوه‌ای را استشمام می‌کنید
  • شیشه‌های ماشین بخار می‌گیرند
  • موتور بیش از حد گرم می‌شود

۲. ناکافی بودن مایع خنک کننده

مهم‌ترین علت گرم نکردن بخاری ماشین در زمستان، ناکفی بودن مایع خنک‌کننده است. خودرو از مایع خنک‌کننده برای خنک کردن موتور در هوای گرم و دمیدن هوای گرم به داخل کابین در زمستان استفاده می‌کند. درصورتی‌که مایع خنک‌کننده کافی نباشد کفاف این که رادیاتور بخاری را پر کند نمی‌دهد و درنتیجه هوای گرمی در کابین خودرو ایجاد نمی‌شود.

بنابراین، بسیار مهم است که مخزن خنک‌کننده را به‌طور منظم بررسی کنید تا بخاری به خوبی کار کند. خوشبختانه اندازه‌گیری سطح مایع خنک‌کننده به‌راحتی قابل انجام دادن است و خودتان می‌توانید این کار را انجام دهید.

برای انجام این کار ابتدا باید مخزن رادیاتور را پیدا کنید (می‌توانید از دفترچه راهنمای خودروی خود کمک بگیرید). در بعضی خودروها مخزن انبساط وجود دارد که برای بررسی سطح خنک‌کننده باید از طریق این مخزن اقدام کنید. سپس باید به سطح مخزن توجه کنید، دو علامت MAX و MIN رو مخزن وجود دارد که سطح مایع باید بین این دو شاخص قرار بگیرد. درصورتی که سطح مایع کم‌تر از MIN باشد نیاز است مقدار

علاوه بر کافی نبودن مایع خنک‌کننده، آلوده و کثیف بودن آن نیز می‌تواند سیستم خنک‌کننده خودروی شما را خراب کرده، هسته‌ی بخاری را از گردش هوای گرم به داخل کابین مسدود ‌کند و باعث ایجاد زنگ‌زدگی در بخاری و رادیاتور خودرو ‌شود.

علاوه بر این ترکیب مایع خنک‌کننده نیز در عملکرد بخاری ماشین موثر است. مایع خنک‌کننده ترکیبی از آب معمولی و ضد یخ است، نسبت ترکیب این دو مایع با توجه به نقطه جغرافیایی زندگی شما می‌تواند متغیر باشد اما به‌طورکلی بهترین نسبت این دو به یکدیگر ۵۰:۵۰ است.

۳. خرابی دمنده بخاری

دمنده برای سیستم گرمایش خودروی شما یک عامل حیاتی است. وظیفه‌ی گرفتن گرمای تولید شده و دمیدن در سراسر هسته‌ی بخاری، از طریق فن و یا همان دمنده بخاری انجام می‌شود. یکی از دلایل شایع درست عمل نکردن بخاری خودرو، خرابی فن یا دمنده بخاری است چرا که تا وقتی جریان هوای گرم به دست هسته نرسد گرمای ایجاد شده بلا استفاده است.

۴. گرفتگی رادیاتور

همانطور که در بالاتر هم گفتیم مایع خنک‌کننده باید ترکیب مناسبی از آب و ضد یخ باشد (۵۰:۵۰)، درصورتی‌که مایع خنک‌کننده حاوی مقدار کافی ضد یخ نباشد، رادیاتور به مرور زمان در اثر رسوبات ایجاد شده دچار جرم گرفتگی می‌شود. این اتفاق روند صحیح گردش آب را مختل می‌کند، درنتیجه رادیاتور نمی‌تواند گرمای کافی برای افزایش دمای داخل کابین فراهم کند و باعث می‌شود بخاری کمتر گرم کند.

از مهم‌ترین علائم گرفتگی رادیاتور ماشین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • نشتی مایع خنک‌کننده
  • تغییر رنگ مایع خنک‌کننده (تیر‌ه‌تر شدن نسبت به حالت معمولی)
  • خم شدن و آسیب دیدن پره‌های رادیاتور
  • افزایش دمای موتور

برای برطرف کردن گرفتگی رادیاتور دو راهکار وجود دارد:

  • روش اول تخلیه رادیاتور بخاری و کمپرس هوا در لوله‌ها و شبکه‌های آن است تا هر گونه گرفتگی از مجاری آن خارج شود.
  • روش دوم تخلیه‌ی کامل آب رادیاتور اصلی است. البته در این حالت ممکن است نتیجه دلخواه ایجاد نشود، به همین منظور بهتر است ابتدا رادیاتور بخاری را تخلیه نمایید.

۵. قفل شدن ترموستات بخاری خودرو

 

تقریباً در تمام مدل‌های خودروها و کامیون‌ها، رایج‌ترین علت گرم نکردن بخاری، خرابی ترموستات است. ترموستات مایع خنک‌کننده را در داخل موتور نگه می‌دارد تا زمانی‌که به گرمای مشخصی برسد. با گرم شدن مایع خنک‌کننده دریچه ترموستات باز می‌شود تا مایع به گردش در بیاید و گرمای خود را به رادیاتور منتقل و در نتیجه فضای داخل کابین خودرو را گرم کند.

درصورتی‌که ترموستات دچار آسیب شود و دریچه‌ی آن باز بماند (یا به اصطلاح قفل شود) مایع خنک‌کننده فرصتی برای گرم شدن نخواهد داشت و از همان ابتدا داخل موتور به گردش در می‌آید، در نتیجه گرمایی برای انتقال به بخاری نخواهد داشت.

در بیشتر موارد، قفل شدن ترموستات به این دلیل است که مایع خنک‌کننده آلوده شده است. زباله‌های موجود در مایع خنک‌کننده، در اطراف ترموستات جمع می‌شوند و از باز شدن یا بسته شدن آن جلوگیری می‌کنند، از طرف دیگر باعث زنگ‌زدگی شیر ترموستات می‌شوند.

برای تست ترموستات باید آن را از موتور جدا کنید. سپس با یک انبر آن را درون یک ظرف آب روی حرارت قرار دهید و ببینید که آیا با افزایش دمای آب همانطور که باید باز می‌شود یا خیر.

۶. نقص در عملکرد واترپمپ

واتر پمپ یا همان پمپ آب خودرو، انرژی لازم برای گردش آب در رادیاتور را بر عهده‌ دارد، از این‌رو درصورتی‌که خللی در این قطعه به وجود بیاید شدت گردش آب گرم کمتر شده، در نتیجه گرمای کمتری نصیب رادیاتور می‌شود.

خرابی واتر پمپ، یک علامت مشترک با گرفتگی رادیاتور دارد و آن هم افزایش دمای بیش از حد موتور است. برای اطلاع از علائم دیگر می‌توانید به مقاله‌ی «نشانه های خرابی واتر پمپ» مراجعه کنید.

۷. خرابی یا گرفتگی کنترل‌های بخاری

گاهی اوقات پس از چندین سال استفاده از دکمه‌های کنترل، ممکن است از کار بیفتند. اگر سطح مایع خنک کننده خوب است و به نظر می‌رسد مشکلی در هسته بخاری وجود ندارد، احتمالا مشکل از دکمه‌های کنترل یا شیر کنترل بخاری است و شاید لازم باشد که آن‌ها را تعویض کنید.

در نهایت

سیستم گرمایشی از جمله بخش‌های مهم هر خودرو است که مستقیما به سیستم خنک‌کننده موتور مرتبط است. از این رو اگر به‌درستی کار نکند، به این معناست که مشکلاتی درون سیستم خنک‌کننده وجود دارد که باعث گرم‌شدن بیش از حد موتور می‌شود و ممکن است به آن آسیب جدی برساند. بنابراین اگر متوجه مشکلی در عملکرد بخاری شدید، حتما برای تعمیر و رسیدگی به آن اقدام کنید.

برای اینکه در سرمای زمستان با مشکل گرم نکردن بخاری مواجه نشوید بهتر است که همیشه قبل از فرارسیدن زمستان از درستی عملکرد بخاری خودرو مطمئن شوید. گاهی با یک شستشوی ساده فیلترها یا پرکردن سطح مایع خنک‌کننده ممکن است مشکل سیستم گرمایشی حل شود. بررسی به‌موقع این مشکل از آسیب‌رسیدن به سایر بخش‌های مهم این سیستم جلوگیری می‌کند.