۱. کاهش شدید قدرت خرید و توان مالی مردم

بازار خودرو ایران تحت فشار «رکود تورمی» قرار گرفته است؛ جایی که قیمت خودروها با افزایش چشمگیر نرخ ارز، هزینه تولید و دستمزدها بالا رفته اما توان خرید مردم همزمان کاهش یافته است.
طبق گزارش فرارو، تورم بالا در کنار رشد هزینه‌های تولید، باعث شده بسیاری از خریداران توانایی خرید خودرو را از دست بدهند. همچنین اقتصادنیوز اعلام کرده این رکود تورمی همراه با افت تقاضای موثر بوده است.

۲. فضای روانی «انتظار برای آینده بهتر»

بسیاری از خریداران به دلیل نگرانی از تحولات آینده—مانند تغییرات قیمت ارز، مذاکرات سیاسی یا تغییر در سیاست‌های واردات و قیمت‌گذاری—تصمیم به خرید را به تأخیر انداخته‌اند. اقتصادنیوز با اشاره به گزارش روزنامه ایران، تأکید کرده که «فضای انتظاری» نقش کلیدی در کاهش تحرک بازار داشته است. دیدارنیوز نیز اشاره کرده که باوجود برخی کاهش قیمت‌ها، بازار در انتظار نتیجه مذاکرات کلان اقتصادی باقی مانده است.

۳. خروج سرمایه‌گذاران و ی سرمایه‌ای

در روزهای اخیر بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد و دلالان که سابقاً در بازار خودرو فعالیت داشتند، از این بازار خارج شده‌اند. فروشندگان همچون خریداران منتظر روشن شدن وضعیت آینده هستند و ترجیح می‌دهند بیش‌ از این دارایی نقد را وارد این بازار نکنند.

۴. کاهش جذابیت دلالی و سوداگری

پس از رکود، اختلاف قیمت میان کارخانه و بازار کاهش قابل توجهی داشته است. از این رو دلالی و سوداگری به‌عنوان کسب‌وکار پرریسک‌تری دیده می‌شود و بازار طبیعی خریدوفروش کاهش یافته است.

۵. ادامه رکود حتی در شرایط ثبات نسبی ارز

با وجود کاهش جزئی نرخ دلار در ماه‌های اخیر، بازار هیچ واکنش مثبت یا افزایش معاملات قابل توجهی نشان نداده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش قیمت ارز تأثیر معناداری روی تقاضای خودرو نداشته و بازار همچنان در وضعیت رکود باقی مانده است.

جمع‌بندی نهایی

  • «بی‌پولی» یا کاهش شدید قدرت خرید شهروندان، عامل اقتصادی اصلی در رکود بازار خودرو است.

  • «نگرانی از آینده» و فضای انتظار برای ثبات اقتصادی، عامل روانی بسیار قدرتمندی برای جلوگیری از خرید خودرو است.

  • خروج سرمایه‌های دلالی و کاهش اختلاف قیمت کارخانه‌ای تا بازار آزاد، جذابیت معامله سفته‌بازانه را کاهش داده است.

  • حتی با افت جزئی قیمت دلار، بازار خودرو واکنش چشمگیری نداشته است.

بدین ترتیب، رکود در بازار خودرو نه صرفاً نتیجه کمبود عرضه یا افزایش قیمت، بلکه ناشی از ترکیب فشار شدید اقتصادی و بلاتکلیفی ذهنی خریداران و فروشندگان است.

پیشنهادات منابع داخلی برای خروج از رکود:

  • ایجاد شفافیت در سیاست‌های ارزی، تعرفه واردات و قیمت‌گذاری

  • ارائه سیاست‌های حمایتی مصرف‌کننده مانند فروش اقساطی با شرایط مناسب و طرح‌های جایگزین خرید خودرو

  • تسریع در روشن شدن نتیجه مذاکرات اقتصادی یا سیاست‌گذاری

  • اصلاح ساختار تولید و کاهش هزینه‌های غیرضروری در شرکت‌های خودروسازی داخلی