بالانس واژه ای آشنا برای دارندگان خودرو میباشد که پر از ابهام است!!

عدم اطلاعات کافی راجب نگهداری خودرو، موجوب دیر عمل کردن میشود.از طرفی وقتی ندانیم مشکل از کجاست، مدام بدنبال مشکل میگردیم و هزینه هایی به ما تحمیل میگردد.

بالانس در لغت به معنوای توازن و تعادل است.

در خودرو منظور از این عبارت ، توزیع یا پخش وزن لاستیک بطور مساوی روی لاستیک است.یعنی چه؟؟

همانطور که میدانید لاستیک خودرو بصورت کاملا گرد میباشد. موقع حرکت نیز بصورت گرد میچرخد.حالا فکر کنید به هر دلیلی (اعم از خرابی رینگ یا لاستیک ، چسبیدن چیزی به لاستیک) ، توازن وزن روی لاستیک بهم خورده و لاستیک کمی بصورت بیضی بچرخد. یا بصورت تابخورده بچرخ.مثل فرفره ای که سرعتش کم شده!!!

میتوان متصور شد که چه مشکلاتی برای لاستیک و خودرو بوجود می آید.

انواع بالانس چرخ

دو نوع نابالانسی در چرخ اتفاق می افتد. نابالانسی استاتیک یا ایستا و نابالانسی دینامیک یا پویا. فرق این دونوع در نیروهاییست که به چرخ منتقل میکنند.

در حالت کلی توزیع وزن روی لاستیک باید یکنواخت باشد.یعنی شما هر جای لاستیک را ببرید و اندازه گیری کنید با همه ی نقاط هم وزن باشد. حالا اگر به هر دلیلی وزن یک قسمت یا چند قسمت از جاهای دیگر بیشتر باشد، لاستیک دیگه بطور یکنواخت نمیچرخد و شروع به ضربه زدن میکند.این ضربه یا روی فرمان حس میشود یا روی بدنه ی خودرو. حالا ضربه یا لرزش فرمان نشانه کدام نابالانسی است و لرزش بدنه نشانه کدام؟؟

بالانس استاتیک چرخ خودرو

استاتیک یعنی ایستا. در لرزش چرخ به این معنا است که لاستیک در جای خود بالا پایین شود. این نابالانسی که لرزش در فرمان را ایجاد میکند، ناشی از این است که لاستیک دیگر بصورت دایره نمیچرخد. بلکه بصورت بیضی میچرخد.مانند شکل زیر محدوده قرمز رنگ.

بالانس دینامیک چرخ خودرو


نوع دوم بالانس چرخ خودرو دینامیک نام دارم یا پویا. نابالانسی پویا زمانی اتفاق می افتد که در نقطه ای از لاستیک یک اختلاف وزن ایجاد شود که باعث شود چرخ بصورت تاب خورده بچرخد.

در واقع توزیع ناهمگون وزن این مشکل را بوجود میآورد. این نابالانسی باعث ضرباتی به بدنه میشود که لرزش بدنه را به همراه دارد. جهت ضربات به چپ و راست میباشد.

پیامدهای عدم بالانس بودن چرخ‌ها

  • خرابی زودرس قطعات جلوبندی: همانطور که می‌دانید کلیه ضربات به هنگام حرکت و علی‌الخصوص دست‌اندازها و ناهمواری‌ها به چرخ‌ها وارد می‌شود و پس از عبور از چرخ‌ها به سیستم تعلیق، جلوبندی و… می‌رسد. در صورت عدم بالانس چرخ‌ها، این نیروهای مخرب می‌توانند منجر به خرابی جلوبندی، فنرها، کمک‌فنرها و یاتاقان شود و از طول عمر مفید قطعات کاسته خواهد شد.
  • لرزش فرمان: لرزش فرمان ناشی از بالانس نبودن چرخ‌ها، شاید در سرعت‌های پایین آنچنان که باید قابل لمس نباشد، اما با افزایش سرعت خودرو، این ارتعاشات نیز افزایش پیدا کرده و لرزش فرمان ملموس‌تر و آزاردهنده‌تر خواهد بود. این لرزش‌ها عمدتا بسته به اندازه و وزن خودرو، سایز و وزن چرخ‌ها، میزان بالانس نبودن و… در سرعت‌های متفاوتی آشکار شده و عمدتا در سرعت‌های حدود 80 کیلومتر بر ساعت خود را نشان می‌دهد.
  • افزایش مصرف سوخت: از آنجایی که بالانس نبودن چرخ‌ها فشار بیشتری به موتور خودرو وارد می‌کند و موتور برای به حرکت درآوردن خودرو به انرژی بیشتری نیاز دارد، درنتیجه سوخت بیشتری مصرف می‌شود. بالانس نبودن چرخ‌ها عملا بازدهی کلی خودرو را پایین آورده و مصرف سوخت خودرو را افزایش می‌دهد.
  • فرسایش لاستیک: بالانس نبودن چرخ‌ها باعث عدم توزیع یکنواخت وزن و نیرو بین چرخ‌های مختلف شده و در نتیجه فرسایش سریع‌تر لاستیک‌ها را در پی خواهد داشت. فرسایش بیش از حد لاستیک‌ها ممکن است علاوه بر مشکلات مادی، پنچر شدن، ترکیدن لاستیک و همچنین باعث چپ کردن خودرو را به‌همراه داشته باشد.
  • شتاب و ترمزگیری ضعیف: عدم تعادل بین چرخ‌ها حتی بر شتاب و ترمزگیری خودرو نیز تاثیرگذار است. وقتی چرخ‌های خودرو بالانس نباشند در هنگام ترمزگیری بخشی از نیروی ایستایی برای کنترل چرخ صرف می‌شود و در نتیجه ترمز ضعیف عمل می‌کند. درواقع لاستیک چسبندگی کافی با سطح جاده ندارد که این امر در جاده‌های لغزنده و پیچ‌های تند بسیار خطرناک است. از طرفی بالانس نبودن چرخ‌ها بر روی شتاب خودرو هم موثر است و باید برای دست‌یابی به شتاب بیشتر، نسبت به قبل فشار بیشتری به موتور وارد کنید.

زمان بالانس کردن چرخ‌ها

نمی‌توان زمان خاصی را برای بالانس کردن چرخ‌ها در نظر گرفت؛ چراکه این موضوع متاثر از عوامل متعددی است. در حالت کلی توصیه می‌شود هر 6 ماه یا هر 8000 تا 9000 کیلومتر، به مکانیک متخصص مراجعه کرده و بالانس بودن چرخ‌ها، را بررسی کنید. شایان ذکر است که هر کدام از نشانه‌های ذکر شده نیز در خودرو نمایان شود، باید نسبت به بررسی بالانس بودن یا نبودن چرخ‌ها اقدام کرد.

نکته مهم دیگر زمانی است که لاستیک خودرو را تعویض می‌کنید در این موارد نیز دوباره باید متعادل بودن یا بالانس چرخ‌ها، مورد تایید قرار گیرد و چک شود.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از راننده‌ها جهت جلوگیری از سایش نامتعادل لاستیک‌ها، در بازه‌های زمانی مشخص، لاستیک‌های خودرو را به صورت ضربدری تعویض می‌کنند که در نوع خود می‌تواند به متعادل‌تر نمودن چرخ‌ها کمک کند.